همه چی در مورد ساختمان سنگ ها

نوشته های مشابه

روش هاي حفاري تونل و انتخاب ماشين حفاری بر اساس شرايط زمين شناسي

آذر ۹, ۱۴۰۲

روانگرايی خاکهای ماسـه ای و رسـی و ماسه رسی در برابر وقوع زمين لرزه

آبان ۲۵, ۱۴۰۲

سازه‌هاي خشتي قديمي و مقاوم سازی در برابر زلزله

آبان ۱۶, ۱۴۰۲

همه چی در مورد ساختمان سنگ ها

سنگ ها یکی  از قابل مطالعه ترین عناصر طبیعی می باشند که تقریبا برای تمام رشته های علوم مورد استفاده هستند مطالعه سنگ ها برای باستان شناسان-فسیل شناسان-معدن شناسان-جغرافی دانان-کشاورزان و خیلی از علوم دیگر جالب می باشد ولی از نظر مهندسین ساختمان مطالعه در سنگ بسیار اندک بوده و تقریبا به رنگ و پایداری آن در مقابل عوامل جوی و همچنین پایداری آن در مقابل سایش محدود می شود

طبقه بندی سنگ ها

هر رشته از علوم سنگ ها را به طریقه ای دسته بندی می نمایند که برای مهندسین ساختمان دسته بندی سنگ ها در ابتدا به نوع پیدایش و تشکیل شدن آنها محدود می گردد.

سنگ ها به سه گونه تشکیل شده اند :
۱:سنگ های آذرین
۲:سنگ های دگرگونی
۳:سنگ های ته نشستی(رسوبی)

درصد سنگها در اعماق زمین

در حدود ۹۵در صد سنگ هایی که از عمق ۱۰۰ متری زمین به پایین قرار دارند از سنگ های آذرین بوده و ۵ درصد بقیه سنگ های رسوبی و دگرگونی می باشد ولی در سطح زمین تا انجا که در دسترس بشر است ۷۵ درصد سنگها را سنگ های رسوبی و ۲۵ درصد بقیه را سنگ های آذرین و سنگ های دگرگونی تشکیل میدهد

شناسایی سنگهای آذرین

قبل از هر چیز رنگ سنگ می تواند درجه اسیدی یا بازی بودن آن را به ما نشان دهد بطور کلی هر چه سنگ تیره تر باشد بازی تر است عامل دیگر در تشخیص نوع سنگ بافت آن است و در مرحله بعد باید کانی های اصلی سنگ را شناسایی کنیم این امر در مورد سنگهای آشکار بلورین امکان پذیر است.

سه گروه کانی های اصلی یعنی:

۱:کوارتز:معمولا به صورت دانه های بی شکل،نیمه شفاف،خاکستری،با جلای کم

:فلدسپاتها:اغلب به رنگ سفید شیری و گاه صورتی

۳:کانیهای تیره آهن و منیزیم دار

سنگهای آذرین

سنگ های آذرین که به آنها سنگهای اتش فشانی هم می گویند سنگهایی هستند که از سرد شدن مواد گداخته که از قسمت مذاب زمین به بیرون فوران کرده ایجاد شده بطور کلی منشا سنگهای روی زمین آذرین هستند ولی بعضی از این سنگها در اثر عوامل جوی و غلطیدن به روی هم خرد شده و به وسیله آّبرفتها شسته شده و در محل های گود تری جمع گشته که تشکیل سنگهای رسوبی را می دهند

سنگهای آذرین بر حسب نوع سرد شدن

۱:سنگ های آذرین درونی

۲:سنگ های آذرین بیرونی

سنگهای آذرین درونی

طرز تشکیل آنها بدین طریق می باشد که مواد مذاب داخل هسته مرکز زمین به پوسته زمین نفوذ کرده و در آنجا به کندی و به تدریج سرد شده و تشکیل سنگ های آذرین درونی را داده اند.این سنگ ها بلوری بوده و کریستالهای آن مجال تشکیل شدن را داشته است به همین علت

کریستالهای آن درشت دانه بوده و اندازه آن در حدود میلیمتر می باشد مانند گرانیت ، دیوریت ،سینیت،تونالیت

سنگهای آذرین بیرونی

این سنگ ها بدین طریق تشکیل شده اند که مواد مذاب درون زمین به  بیرون راه پیدا کرده و در مجاورت هوا قرار گرفته و خیلی فوری سریع سرد شده اند در این سنگ ها کریستالها مجال تشکیل شدن نداشته و به شکل خمیری سرد شده اند در ساختمان این سنگها بلور وجود نداشته و یا خیلی کم وجود دارد مانند :بازالت،ریولیت،تراکیت،لاتیت،فنولیت

سنگهای رسوبی

منشا اصلی سنگ های رسوبی مواد ریز جامد معلق درمایعات(رودخانه ها) هستند و همچنین تکه های ریز سنگ ها در اثر سایر عواملی طبیعی مانند یخبندان و غیره از تخته سنگ ها جدا و ته نشین شده و تحت فشار قرار می گیرند که بعد از سالیان دراز یکپارچه شده و تولید سنگ هایی به نام سنگ های رسوبی مینمایند.

مشخصات سنگهای رسوبی

۱:کلیه سنگ های رسوبی لایه لایه می باشند

۲:ممکن است بقایای اجساد حیوانات در لایه های مختلف سنگها وجود داشته باشد

۳:جسم سنگ یکنواخت نیست و ممکن است دارای لایه های خاک و لای باشد

۴:ممکن است بقایای گیاهان در لابه لای آن وجود داشته باشد

تقریبا ۷۵ درصد سنگهایی که در دسترس بشر در سطح زمین قرار دارد از نوع سنگهای رسوبی هستند

انواع سنگهای رسوبی

۱:سنگهای رسوبی آواری

۲سنگهای رسوبی غیر آواری

۳:سنگهای رسوبی آلی

سنگهای رسوبی آواری

سنگهای رسوبی آواری از کنار هم قرار گرفتن ذرات درشت و ریز و به هم چسبیدن آنها توسط یک سیمان به وجود می آید سنگهای رسوبی آواری را بر مبنای اندازه دانه های اصلی تشکیل دهنده سنگ به انواع کنگلو مرا،ماسه سنگ،لایه سنگ و شیل تقسیم مینمایند

سنگهای رسوبی غیر آواری

فراوان ترین سنگ رسوبی شیمیایی سنگ آهک است به طور کلی به سنگی که بیش از ۵۰ درصد آن از کربنات کلسیم(کلسیت)باشد سنگ آهک گفته می شود.

سنگهای رسوبی آلی

سنگهای رسوبی که منحصرا منشا آلی دارند میتوان به زغال سنگ اشاره کرد که بر اثر تغییر شکل باقی مانده گیاهان گذشته و فشار و حرارت درون زمین حاصل شده است.

خواص عمومی سنگهای آذرین و مقایسه آن با سنگهای رسوبی

۱:سنگهای آذرین تودهای بوده و یکپارچه است و بدون لایه بندی می باشد و جنس آن یکنواخت است

۲:سنگهای آذرین فاقد فسیل و بقایای موجودات زنده می باشد زیرا از زمان بیرون ریختن تا زمان سرد شدن هیچ موجود زنده ای نمی توانست در اثر حرارت زیاد به آن نزدیک شود

۳:جنس سنگهای آذرین یکنواخت بوده و فاقد رگه رگه هستند در صورتیکه سنگهای رسوبی لایه لایه بوده و ممکن است در وسط توده بزرگی از سنگ لایه خاک و یا لای وجود داشته باشد که مجال سنگ شدن پیدا نکرده است

۴:سنگهای آذرین بر حسب نوع سرد شدنشان یا تمام بلوری و یا نیمه بلوری هستند

۵:سنگهای آذرین از سنگهای رسوبی سختتر می باشند

۶:مکندگی سنگهای آذرین کمتر از سنگهای رسوبی می باشند

۷:وزن مخصوص سنگ آذرین بیشتر از سنگ رسوبی است

سنگهای دگرگونی

سنگهای دگرگونی سنگهایی هستند که دگرگون شده اند و این دگرگونی باعث تغییراتی در طرز تشکیل بلور و سایر مشخصات آن شده است.سنگهاس دگرگونی بر حسب آن که تحت چه درجه حرارت و یا فشاری دگرگون شده اند انواع مختلفی دارند سنگهای آذرین دگرگون شده را را ارتو و سنگهای ته نشستی دگرگون شده را پارا می گویند.و انواع سنگهای دگرگون شامل:شیلها،گنیس،گرانوفلس،شیست

شناسایی سنگهای دگرگون

سنگهای دگرگون را در نمونه دستی معمولا می توان از روی بافت اغلب جهت دارشان و کانی های دگرگونی موجود در سنگ شناسایی کرد.

۱:سنگهای دارای بافت جهت دار مانند شیست،فیلیت و سنگ لوح

۲:سنگهای دارای بافت توده ای مانند کوارتزیت،مرمر،سر پانتینیت

استخراج

سنگ های ساختمانی از معدن بصورت قطعات بزرگ که ابعاد آن در حدود سه متر می باشد استخراج می شود جدا کردن قطعات سنگ از معدن اغلب به وسیله چاله زدن و دینامیت گذاری و روشن کردن دینامیت است که بدین طریق مقدار زیادی از سنگ در اثر انفجار ناشی از دینامیت خرد شده و غیر قابل استفاده می گردد اخیرا در بعضی معادن با وسایل دیگر بجز دینامیت سنگ ها را جدا می کنند که ضایعات آن  کمتر می باشد پس از جدا کردن سنگ از معادن آنرا به وسیله جرثقیل بار گیری کرده و بوسیله تریلی به محل کار خانه سنگ بری حمل می نماید

برش سنگ

به قطعات سنگی که از معدن به کارخانه سنگ بری حمل می شود در اصطلاح کار خانجات سنگ بری قله می گویند که به وسیله جرثقیل روی ریل گذاشته و به طرف دستگاه برش می برند.پس از آنکه روی دستگاه قرار بگیرد با وسایلی در جای خود محکم می کنند تا از حرکتهای احتمالی آن در زیر اره هنگام برش جلوگیری کنند اره های سنگ بری دو نوع است  نوع اول که قدیمی تر می باشد از تعداد ۱۰ تا۱۲ تیغه که با فاصله ۲ تا ۴ سانتی متری از همدیگر قرار گرفته و کلا به وسیله اهرمی روی قله واقع می شوند وبا حرکت رفت و برگشت یکنواخت سنگ را به ضخامت تعیین شده میبرد  نوع دوم که از نوع اول بسیار سریع تر بوده و متداول تر میباشد عبارت است از یک تیغه مدور به شعاع تقریبی ۵۰ سانتی متر که به وسیله الکترو موتوری حول محور خود می چرخد سنگ را می برند بدیهی است که طول پلاک بدست آمده بوسیله این نوع اره به اندازه طول قله و عرض آن دلخواه می باشد.

نامگذاری سنگهای آذرین

سنگهای آذرین درونی:

۱:کوارتزولیت

۲:گرانیت

۳:گرانودیوریت

۴:تونالیت

۵:سینیت

۶:مونزونیت

۷:دیوریت

۸:گابرو

۹:آنورتوزیت

۱۰:ترالیت

۱۱:فوئیدیت

سنگ های آذرین بیرونی

۱:ریولیت

۲:داسیت

۳: ریوداسیت

۴:آندزیت

۵:تراکیت

۶:لاتیت

۷:فنولیت

۸:تفریت

۹:لوسیت

نامگذاری سنگهای رسوبی

سنگ های رسوبی آواری:

۱:کنگلومرا

۲:برش

۳:گراول

۴:آرکوز

۵:کوارتز آرنایت

سنگ های رسوبی غیر آواری:

۱:سنگ آهک

۲:سنگ گچ(ژیپس)

۳:دولمیت

۴:هالیت

۵:چرت

۶:انیدریت

سنگ های رسوبی آلی:

زغال سنگ

سنگ های دگرگونی

۱:میکاشیست

۲:گنیس

۳:آمفیبولیت

۴:پیروکسینیت

۵:فیلیت

۶:گرانولیت

۷:شیست

۸:میلونیت

۹:فیلونیت

معدن                                  

۱:بوانات(چینی)

۲:بورق(مرمر)

۳:چادرملو(آهن)

۴:سرچشمه(مس)

۵:چغارت(سنگ آهن)

۶:نخلک(سرب و روی)

۷:شیرکوه(گرانیت)

۸:الموت(گرانیت)

۹:پیرانشهر(گرانیت مشکی وسبز)

۱۰:دانشمند(گابرو)

۱۱:سورک(مس)

۱۲:قلعه خرگوشی(گرانیت)