نوشته های مشابه
پليمرهاي اليافي (FRP) برای بهبود خواص لرزه اي گنبدها و قوس هاي آجري به كمك مسلح سازي می توان به دليل ضعف شديد سازه هاي با مصالح بنائي در مقابل نيروهاي لرزه اي, سطح پائين جذب انرژي زلزله آنها, و خصوصيات مقاومتي نامناسب مصالح بنائي به خصوص در تحمل تنش هاي كششي, بايد براي بهبود رفتار اين ساختمان ها چاره انديشي شود.
در بسياري از بناهاي تاريخي ايران, و بخصوص آنچه مربوط به بعد از اسلام است, سازندگان بنا, قوس ها و گنبدها را به عنوان عناصر مركزي اثر تاريخي, به عنوان عناصر هنري و معماري اثر و همچنين به عنوان قسمتي از سيستم باربر بناي تاريخي به كار گرفته اند. همچنين با نگاهي به شهرهاي كوچك و روستاها به ويژه آنانی که در حاشيه كوير قرار دارند, ملاحظه می شود كه سقف بسياري از آب انبارها و خانه های آنها به صورت گنبدي, هر چند كوچك, ساخته شده اند و قوس ها نيزجزئي جدائي ناپذير از معماري اين نواحی مي باشند. لازم به ذکر نيست که در ساخت اين آثار و بناها از آجر و بعضاً از خشت استفاده شده است.
به دليل ضعف شديد سازه هاي با مصالح بنائي در مقابل نيروهاي لرزه اي, سطح پائين جذب انرژي زلزله آنها, و خصوصيات مقاومتي نامناسب مصالح بنائي به خصوص در تحمل تنش هاي كششي, بايد براي بهبود رفتار اين ساختمان ها چاره انديشي شود. قوس ها وگنبدهاي آجري و مطمئناً خشتی, نيز از اين قاعده مستثني نمي باشند و رفتار آن ها, به عنوان بخش مهمي از ساختمان هاي تاريخي و بناهاي بامصالح بنائي, همواره از منظر لرزه ای و رفتار در زمان بروز زلزله مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است.
ضمن تأكيد بر اهميت تحقيق در باب استفاده از تكنيك هاي نو در مقاوم سازي قوس ها وگنبدها, مطالبي پيرامون نحوه مقاوم سازي سازه ها با رشته هاي پليمري ارائه خواهد شد. سپس, با بررسي نتايج حاصل از تحقيق هاي آزمايشگاهي, تأ ثير اين روش در رفتار قوس هاي آجري مورد بررسي قرار مي گيرد. در ادامه, كاربرد اين روش در قالب مقاوم سازي چند بناي قديمي در كشور ايتاليا ارائه مي شود. در پايان, در بخش نتيجه گيري نهايي, ضمن مقايسه اين روش با ساير روش هاي رايج, پيشنهادهائي جهت استفاده از اين روش, سازگار با گنبدهاي رايج در ايران, ارائه مي شود.
مقدمه
با بررسي صدمات و لطمات وارد بر گنبدها و قوس ها در زلزله هاي اخير, مي توان موارد موجد خرابی و شاخصه هاي گسيختگي را براي آن ها مشخص و در جهت بهبود عملكرد قوس ها تكنيك مقاوم سازي مناسب را ارائه داد.
يكي از نقاط ضعف در سازه های گنبدی و قوسی, نشيمنگاه آن يعني محل اتصال گنبد و قوس با ناحيه تخت سقف در خانه هاي روستائي, و در گنبدها و قوس هاي بزرگتر در مساجد در محل اتصال آنها با ديوار ها مي باشد. عدم اتصال مناسب گنبد و قوس با تکيه گاه آن باعث در رفتن تکيه گاه از زير گنبد و قوس گرديده و نهايتاً خرابی آن را باعث می گردد, قوس تخريب شده سمت راست در شکل ۱٫ كاربرد حلقه بتني براي حفظ يکپارچگی تکيه گاه و تضمين پيوستگي بين ديوارها و سقف يكي از روش هاي رايج در مقاوم سازي اين گونه بناهاست. ولي اين روش همواره به عنوان روشي كه با تخريب بخشي از بنا و نيز مخدوش شدن اصالت بنا همراه است ديده شده و كاربرد آن با شك وترديد مواجه است.
شکل ۱٫ ويرانی قوس سمت راست و سالم ماندن قوس سبک با نشيمن در نرفته, زلزله بم (۲۰۰۳).
شکل ۲٫ ويرانی در اثر بار مرده بسيار زياد مؤثر بر قوس ها, زلزله بم (۲۰۰۳).
شكل۳. ويراني سقف گنبدي شكل در اثر زلزله آوج (۲۰۰۲)
شكل۴٫ استفاده از قوس ها جهت انتقال نيرو در اطراف بازشوها
وزن مرده بسيار زياد مؤثر برگنبدها و قوس ها به خاطر ضخامت نسبتا بالاي اين سقف ها, يكي ديگراز عوامل مؤثر در ضعف رفتاري آن ها در مقابل زلزله می باشد, شکل های ۲ و ۳٫ در كنار اين مسئله وجود بازشوهاي زياد در ديوارها نيز در تضعيف عملكرد سازه در مقابـل نيروهاي جانبي نقش دارد.
ابتكار معماران ايراني در استفاده از بازشوهاي به شكل قوس در رفتار بهتر سيستم اعم ازگنبد, قوس و ديوارها نقش بسزايي دارد, شکل ۴٫ با اين وجود عدم رعايت فاصله مناسب اين باز شوها از يكديگر در بسياري از بناها باعث پديد آمدن مشكلات پيش گفته مي گردد. نقش اين قوس ها نيز مي تواند به عنوان ابزاري براي انسجام و هماهنگي دو عنصرباربر جانبي كه در زير گنبد قرار گرفته اند, مطرح باشد, شكل ۵٫
شكل۵. گنبد قرار گرفته بر روي دو ديوار و دو قوس و ويراني قوس در زلزله بم(۲۰۰۳) به سبب ضعف مصالح و عمليات نامناسب ساخت،
با توجه به موارد ذكر شده نياز به روش و يا روش هائی كه عملكرد لرزه اي سازه با مصالح بنائي را بهبود بخشد و در عين حال با اجراي آن در ظاهر بنا كمترين خدشه وارد گردد وجود دارد؛ روش و يا روش هائی كه براي ايجاد پيوستگي مناسب بين ديوارها و گنبدها و قوس ها و همچنين براي مقاوم سازي آنها به كارگرفته می شوند. در سال هاي اخير استفاده از پليمرهاي اليافي براي رسيدن به اين اهداف, به عنوان گزينه اي مناسب از سوي محققين پيشنهاد شده است.
بررسي هاي آزمايشگاهي
براي بررسي رفتار و عملكرد قوس ها و گنبد هاو ديوارهاي آجري كه با پليمرهاي اليافي مقاوم سازي شده اند, بررسي هاي آزمايشگاهي مختلفي توسط محققين صورت گرفته است.
در سال ۲۰۰۱ والوزي و مودنا به منظور بررسي مكانيسم شكست قوس ها پس از مقاوم سازي آن ها با پليمر هاي اليافي با استفاده از امكانــات دانشگاه پادووا(Padua) در ايتاليا, ۶ نمونه قوس آجري ساختند. در دو نمونه, ورق هاي پليمر اليافي شيشه اي((GFRP در سطح خارجي قوس چسبانيده شد. دو نمونه نيز باقراردادن ورق هاي پليمراليافي (CFRP) در سطح خارجي تقويت گرديدند. درون قوسِ دو نمونه ديگر پس از آغشته نمودن سطح قوس با چسب اپوكسي با پليمرهاي كربني (CFRP), تقويت گرديدند. بارگذاري قوس در يك چهارم دهانه آن صورت گرفت. خصوصيات پليمرهاي اليافي استفاده شده در جدول ۱ ديده مي شود
قوس ها به شكل منحنی زنجيری (Catenary) در نظر گرفته شده بودندو با توجه به اينكه مقاومت و مدول الاستيك پليمرهاي شيشه اي كمتر از پليمرهاي كربني است براي تقويت نمونه ها با پليمرهاي اليافي به نحوي كه سختي تقريبا يكساني داشته باشند, پليمرهاي اليافي شيشه اي در عرض ۲۰۰ ميلي متر از قوس استفاده شدند و اين در حالي بود كه پليمرهاي اليافي كربني در عرض تنها ۷۰ ميلی متر داخل نمونه ها را پوشانده بودند.
ناپايداري در قوس هاي آجري غير مسلح به واسطه پديد آمدن چهار مفصل در طول دهانه آن هارخ مي دهد. استفاده از عنوان مفصل پلاستيك براي اين مكانيسم ها نمي تواند چندان درست باشد, چرا كه اين مفاصل عموما در يكي از سطوح داخلي يا خارجي قوس پديد مي آيند و عملكرد آنها به گونه اي است كه حالت پلاستيك به آن صورتي كه از يك مفصل پلاستيك انتظارمي رود از خود نشان نمي دهند. در قياس با آن ها محل تشكيل مفصل پلاستيك در سازه هاي معمولي عموما خط مركزي عضو در نظر گرفته مي شود و قابليت تحمل كشش در آن ها وجود دارد ليكن در مفاصل تشكيل شده در قوس آجري چنين نيست. اين مفاصل امكان آزادي دوران بين قسمت هاي مياني را فراهم مي آورند و در نهايت تشكيل چهار عدد از آن ها به ناپايداري مي انجامد, شکل ۶ (الف).
شكل۶. مكانيسم هاي زوال درقوس الف: تقويت نشده و ب: تقويت شده در داخل
آن گونه كه اين محققين نشان دادند, ديگر تشكيل اين مفاصل, مكانيسم كنترل كننده شكست نمي باشد. بلكه در حالتي كه قسمت خارجي قوس با پليمر هاي اليافي تقويت شود, شكست برشي و لغزش بين ملات و آجرصورت مي گيرد و در حالتي كه قسمت داخلي قوس با پليمرهاي اليافي تقويت شود, شكست به واسطه افزايش تنشهاي عمود بر پليمر هاي اليافي و پديده جداشدگي(Debonding) اتفاق مي افتد, شکل ۶ (ب). اين محققين پيشنهاد كردند موارد زير در مقاوم سازي قوس هاي آجري با پليمر هاي اليافي در نظر گرفته شوند.
- استفاده از ورق هاي پليمري با عرض زياد به تجمع تنش هاي فشاري در طرف مقابل و در مصالح بنائي مي انجامد. لذا ضروري است براي اين كه رفتار قوس به سمت رفتار ترد شكن ســوق داده نشود, بــراي درصد تسليح
حداكثر مقداري منظور نمود.
- از استفاده از پليمر هاي اليافي به صورت موضعي بايد پرهيز نمود. از سوي ديگر نيز استفاده از پليمر هاي اليافي در تمام طول قوس نيز بهينه نيست. استفاده از اين پليمر ها درطولي حدود ۷۵/۰ طول قوس پيشنهاد مي گردد, كه تغييرات آن به نوع پليمر هاي اليافي وابسته است.
- با وجود تفاوت در مكانيسم شكست در قوس هاي تقويت شده در قسمت داخل با آن هايي كه در سطح خارجي تقويت شده اند, ليکن مقاومت نهائي كسب شده در هر دو حالت تقريبا در يك حد می باشد.
- در مورد استفاده از انواع مختلف پليمرهاي اليافي نيز مشاهده شد كه استفاده از پليمر هاي شيشه اي نسبت به پليمرهاي كربني به مراتب بهتر است چرا كه استفاده از پليمرهاي كربني به واسطه مدول الاستيك بالاتر اين مواد رفتار ترد شكن تري به قوس مي دهند, كه هدف پرهيز از چنين رفتاري است. جابجائي نهائي در مناطق شكست در موارد استفاده از پليمر شيشه اي به مراتب بيشتر از موارد استفاده از پليمرهاي كربني بود.
گنبد هاي آجري
در سال۲۰۰۴ فاچيو و فوراباچی در دانشگاهIUAV, واقع در شهر ونيز ايتاليا, ۵۰ نمونه اندازه واقعي از قوس ها و گنبدهاي با مصالح بنـــائي (شكل۷) كه تـوسط انــــواع مختلفي از پليمرهاي اليافي وبه روش هاي گوناگون مقاوم سازي شده بودند را مورد بررسي قرار دادند. نتايج به دست آمده ازاين تحقيق به قرارزير مي باشند.
- مكانيسم شكست قوس ها و گنبد هاي مسلح شده به وسيله پليمرهـاي اليافي بسيار متنوع مي باشند. وقوع ترك هاي عمودي در واقع گنبد را به چندين قوس تقسيم مي كند و وجود پليمرهاي اليافي نمي تواند از وقوع اين پديده جلوگيري كند. پس از وقوع اين پديده, مكانيسم گسيختگي در قطعات پديد آمده در گنبد, همان مكانيسم شكست معمول در قوس هاي مسلّح مي باشد.
- مقاومت مرتبط با انواع مكانيسم هاي محتمل براي شكست گنبدهاي آجري مسلح با روابط پيشنهادي قابل پيش بيني مي باشد.
- به دليل نزديكي مكانيسم هاي شكست گنبد هاو قوس هاي مسلح, پيشنهادات ارائه شده توسط محققين ديگر براي استفاده بهينه از پليمر هاي اليافي جهت تقويت مناسب قوس هاي آجري, نيز مي تواند براي تقويت گنبد ها استفاده شود.
شكل۷٫ نمونه قوس ها و گنبدهاي مقاوم سازي شده
مطالعه هاي موردي و مثال هائي از كاربرد انواع الياف پليمري در بناهاي تاريخي ايتاليا
مطالعات موردی در ايتاليا در زمينه مقاوم سازی قوس ها با انواع الياف پليمري به دو صورت انجام شده است. در وجه اوّل يك قوس خاص از يك بناي تاريخي برگزيده شده و پس از بررسي مصالح مورد استفاده در آن و ساخت همان قوس در آزمايشگاه و مقاوم سازي نمونه آزمايشگاهي, قوس مقاوم سازی شده مورد ارزيابی قرار گرفته و نتيجه در مقاوم سازي قوس اصلي در بناي تاريخي به کارگرفته می شود. در وجه دوم قوس, مستقيماً وبدون بررسي قبلی رفتار نمونه در آزمايشگاه, مقاوم سازي می گردد. اين روش در مورد دو دسته از قوس ها ی زير به کار گرفته شده است.
الف) قوس هاي آسيب ديده در زلزله هاي قبلي.
ب) قوس هاي سالم قبل از هرگونه صدمه در اثر زلزله.
به عنوان مثالي از گروه اوّل, مقاوم سازي قوس واقع در قصر بولونيا و از گروه دوّم حالت الف, مقاوم سازي يك قوس در كليساي شهر اسيسي و براي حالت دوّم, مقاوم سازي قوسِ واقع در بناي ” Elmi Pandolfi ” ارائه مي گردند.
مقاوم سازي قوس قصر بولونيا (Palazzo Bologna)
لوچيانووهمكاران در دانشگاه كاسينوي ايتاليا به بررسي مقاوم سازي قوس واقع در آخرين طبقه قصر بولونيا با استفاده از پليمرهاي اليافي پرداخته اند. اين محققين قبل از انجام مقاوم سازي بر روي قوس واقعي, نمونه اي كاملاً مشابه از اين قوس در آزمايشگاه ساخته و رفتار قوس مسلّح شده را در مقابل شرايط بارگذاري مختلف مورد بررسي قرارداده اند, شكل۸٫ به دلايل معماري نظر بر اين قرار گرفته بود که تنها سطح داخلي قوس با پليمرهاي اليافي كربني مقاوم سازي گردند.
شكل ۸٫ بررسيهاي آزمايشگاهي بر روي نمونه مشابه قوس واقعي در قصر
نتايج بررسي هاي آزمايشگاهي به اين محققين اطمينان داد كه استفاده از پليمرهاي اليافي كربني براي مقاوم سازي اين قوس خاص با توجه به مصالح سازنده وساير ويژگي هاي آن گزينه اي مناسب مي باشد. همچنين نتايج آزمايشگاهي اهميت انجام تحقيقات آزمايشگاهي براي هر مورد خاص را تأييد نمود چرا كه در مقاوم سازي قوس ها با پليمرهاي اليافي نظر كلي بر استفاده از آراميد وپليمرهاي اليافي شيشه اي قرار داشت ولي در اين مورد, نتايج آزمايشگاهي كاربرد پليمرهاي اليافي كربني را مناسب تر نشان داد. اكنون اين محققين مشغول مقاوم سازي قوس اصلي در قصر بولونيا ميباشند.
مقاوم سازي قوس واقع در كليساي شهر اَسيسي
کليسای شهر اَسيسی در اثر زلزله هاي سال هاي ۱۲۷۹, ۱۳۲۸, ۱۷۰۳, ۱۷۴۷, ۱۷۸۱, ۱۷۹۹, ۱۸۳۲, ۱۸۵۹, ۱۹۱۷و ۱۹۷۹ صدمات مختصري ديده بود ليکن در اثر زلزله مخرب ۲۶ سپتامبر ۱۹۹۷ در منطقه اُمبرييا, به قوس ها و ديوارهاي اين كليسا و نيز به نقاشي ها وگچ بري هاي روي سقف وديوارهای آن صدمات زيادي وارد شد. يك برنامه ملّي ويك تلاش همگاني در ايتاليا براي بازسازي ومقاوم سازي اين كليسا آغاز شد. سرپرستي اين برنامه را دكتر جيورجيو كروچي بر عهده داشت. مطالعات مختلفي براي مقاوم سازي وبهبود رفتار لرزه اي قوس هاي آسيب ديده در اين بناانجام گرفت. گزينه استفاده از دال بتني براي ايجاد يكپارچگي قوس به دليل افزايش بار مرده وگزينه استفاده از يك سازه كمكي فولادي به دليل صدمه زدن به ظاهر هنري بنا كنارگذاشته شدند. به دليل اهميّت گچ بري ها و نقاشي هاي واقع در سطح داخلي قوس به سيستمي كه بر روي قوس كار شود نياز بود. سرانجام تصميم بر آن شد كه از تيرچه های چوبی- پليمری آويزاستفاده شود, شكل ۹٫
هر تيرچه از يك لايه اوليه پليمراليافي از جنس آراميد, يک لايه از چوب سبك و مقاوم در برابر خوردگي و سپس دو لايه از جنس آراميد با جرم ۲۳۰ گرم بر مترمربع تشكيل مي شد. در محل هائي همانند تاج قوس و در اطراف تكيه گاه ها كه تمركز تنش ديده مي شد, لايه ديگري از آراميد با جرم ۳۶۰ گرم بر مترمربع و تاب كششي ۳ گيگا پاسکال استفاده گرديد. براي اتصال لايه هاي مختلف به يكديگر از اپوكسي بهره گرفته شد. براي كنترل تغيير شكل هاي قوس ناشی از زلزله, تيرچه های چسبانده شده به قوس با آويز فولادی متصل به سقف, به گونه ای که در شکل ۹ ملاحظه می گردد, نگهداری شده اند.
شكل ۹٫ سيستم پشت بندهاي چوبي- پليمري براي قوس كليساي شهر اسيسي. الف: در حِين اعمال سيستم و ب : بعد از اعمال سيستم مقاوم سازي,
مقاوم سازي قوس واقع در بناي Elmi Pandolfi
در اين بنا از الياف پليمري كربني براي ديوارهاي خارجي و يكي از گنبدها استفاده شده است. ابتدا صيقلي و صاف نمودن سطح خارجي گنبدبه وسيله ماسه پاشي و نيز شستشوي آن با محلول هاي خاص صورت گرفت. در ادامه سطح خارجي گنبد با پرايمر خاص و پس از آن مخلوط اپوكسي- رزين آغشته گرديد و ورق هاي پليمر اليافي بر روي آن چسبانده شد, شكل ۱۰٫
شكل۱۰. سطح خارجي گنبد براي مقاوم سازي به وسيله پليمرهاي اليافي صيقلي و صاف شده است
با توجه به اين كه رفتار گنبد به همراه مصالح پر كننده بر روي آن مدّ نظر وتحت بررسی بود, محققان در مراحل مقاوم سازي يك آزمايش ديناميكي به روش ارتعاش نيروئی بر روي گنبد انجام دادند. از آنجا كه وجود مصالح پركننده روي گنبد, با جلوگيري از ايجاد تغيير شكل هاي بيش از اندازه در گنبد, عاملی اثرگذار بررفتار آن مي باشد, محققان تصميم بر اين گرفتند كه مصالح قديمي روي گنبد را با آجر مجوف جايگزين كنند. با اين كار ضمن بهبود عملكرد گنبد, وزن مرده آن نيز كاهش يافت, شكل ۱۱٫
شكل ۱۱. استفاده از آجر مجوف براي پركردن فضاي روي گنبد و جلوگيري از ايجاد مكانيسم شكست و بهبود عملكرد آن,
با دقت در نمودار جابجائي بر حسب فركانس گنبد, شكل ۱۲, ملاحظه می گردد استفاده از مواد پركننده روي گنبد به همراه مقاوم سازي آن با پليمرهاي اليافي, مقدار حداکثر تغيير شكل گنبد را به شدت كاهش مي دهد, ضمن اين كه فركانس مربوط به اين مقدار حداکثر تقريبا بدون تغيير باقي مي ماند. ايـن به معناي عدم تغيير خصوصيات و رفتـار ديناميكي سازه در كل مي باشد و اين چيزي است كه معمولا مهندسين به دنبال آن هستند؛ برطرف کردن نقائص سيستم سازه اي بدون آن كه رفتار ديناميكي سازه در كل تغيير نمايد.
شكل۱۲٫ نمودار تغيير شكل بر حسب فركانس براي يكي از نقاط كنترل بر
يكي از موارد قابل توجه در عمليات مقاوم سازي بنای Elmi Pandolfi, استفاده از الياف پليمري هوشمند و الياف نوري به منظور پايش زمانمند تغيير شكل دراز مدت گنبد مي باشد. فيبرهاي نوري در بستر الياف پليمري قرار داده شده و با كنترل خصوصيات نوري اين فيبرها, تغيير شكل هاي گنبد به صورت پيوسته در مكان و زمان ثبت می گردد, شكل۱۳٫ يكي از مزاياي استفاده از الياف نوري FOS)) نسبت به ابـزارهاي اندازه گيري رايج مانند کرنش سنج, قابليت كنترل و اندازه گيري تغيير شكل در تمام ناحيه به جاي چنـد نقطه محــدود مي باشد. استفاده از الياف نـــوري بـه همـراه اليــاف پليمري ابزاري براي كنترل رفتار بنا در طول زمان را نيـــز فراهم ساخته است.
شكل۱۳ . استفاده از الياف نوري براي كنترل تغيير شكل گنبد و ديوارخارجي بنا
نتيجه گيري
- مشكلات اجرائي ساير روش های مقاوم سازی و در مقابل سهولت اجراي پليمرهاي اليافي به عنوان يك مزيت استفاده از اين روش مطرح می باشد. به عنوان نمونه استفاده از پوشش بتن مسلح براي نگهداري و ايجاد مقاومت مناسب ديوارهاي با مصالح بنائي به دليل تغيير در نماي ساختمان ويا وجود تعداد زيادي بازشو يا قسمت هاي طاق مانند در آن ها تقريبا غير ممكن مي باشد. استفاده از کلاف بتني در تراز سقف (كف) و ايجاد اتصال مناسب بين ديافراگم (سقف), کلاف بتني وديوارها يکی ديگر از روش های مقاوم سازی مي باشد. اما اين روش نيز ممكن است با تغييراتي كه در هنگام اجرا در ظاهر بنا پديد مي آورد اصالت تاريخي آن را بين ببرد. اين در حالي است كه امروزه الياف پليمري شفافي توليد شده اند كه استفاده از آن ها حتي به عنوان پوشش و در سطح داخلي يا نماي بنا به هيچ وجه به چشم نمي آيد و به اصالت بنا صدمه نمي زند.
- با كاربرد ساير روش هاي مقاوم سازي معمولا در سختي و جرم بنا تغييرات زيادي ايجاد می شود كه اين مسئله ممكن است رفتار ديناميكي بنا را كاملا تغيير دهد. در اکثر شرايط منظورتنها بالابردن مقاومت نهائي عناصر سازنده بنا بدون تغيير در رفتار ديناميكي كلي می باشد. با توجه به نسبت مقاومت به وزن بالاي پليمرهاي اليافي اين مهم به خوبی قابل دستيابی است. اين موضوع به خوبي در آزمايشات انجام شده بر روي بنايElmi Pandolfi ملاحظه شده است.
- با توجه به آزمايشات محققين ايتاليائي توصيه مي شود در مقاوم سازي قوس ها وگنبد ها از پليمرهاي شيشه اي استفاده شود و پوشش پليمري حتي الامكان در داخل قوس استفاده شود تا رفتار قوس كمتر به سوي ترد شكني سوق داده شود.
- به واسطه انعطاف پذيري بيشتر پليمرهاي اليافي نسبت به ساير مصالحي كه براي مقاوم سازي مورد استفاده قرار مي گيرند, كاربرد آن ها براي تقويت قـوس ها و سازه هاي انحنادار بسيار راحت تر مي باشد و با توجه به اينكه اين گونه طرح ها در آثار تاريخي ايران بي شمار يافت مي شوند, يكي از بهترين گزينه ها براي مقاوم سازي بنا هاي تاريخي در ايران پليمرهاي اليافي به شمار مي روند.
