نوشته های مشابه
نقشه‌برداری چیست؟
نقشه برداری علمی است که در صنایع ساختمان سازی، پل، جاده و شهرسازی، زمین‌شناسی، مهندسی معدن و به طور کلی در هر زمینه‌ای که اندازه گیری سازه یا عارضه‌ای بر روی زمین باید انجام گیرد، کاربرد دارد. این اندازه‌گیری در مقیاس مختصات دکارتی XYZ یا در مقیاس طول و عرض جغرافیایی انجام می‌گیرد.
در دنیای امروز برای حداکثر بهره‌برداری از فضا و ساخت ، سازه‌هایی پایدار از همه جوانب درک و استفاده درست از نقشه‌برداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نقشه‌برداری چگونه انجام می‌شود؟
به طور کلی، عملیات نقشه برداری در دو مرحله صورت می‌گیرد. مرحله اول که مرحله برداشت است و مرحله دوم کارشناس به ارائه نتایج می‌پردازد.
به عبارتی، در مرحله اول مهندس نقشه‌بردار از وسایل و دستگاه‌های مانند جی پی اس، تئودولیت و غیره استفاده و داده‌هایی را برای مرحله دوم جمع‌آوری کند.
در مرحله دوم نتایج به صورت (کیفی) نقشه، مقطع طولی و مقطع عرضی یا به صورت (کمی) جدول و مدل‌های رقومی زمین ارائه می‌شود.
نقشه‌برداری در مقیاس‌های بزرگ مانند نقشه برداری از شهرها و کشور‌ها به وسیله عکس‌های هوایی و سپس پردازش آن‌ها انجام می‌گیرد. در اینجا به ارائه مطالبی در زمینه نقشه‌برداری زمینی و در مقیاس‌های کوچک پرداخته می‌شود.
نقشه‌برداری ساختمان چگونه اجرا می‌شود؟
همانطور که در بالا گفته شد نقشه‌برداری در دو مرحله انجام می‌شود. مرحله اول برداشت و مرحله دوم ارائه برداشت به صورت کمی یا کیفی به کارفرما است که در ادامه به صورت جزئی به هر دو مرحله می‌پردازیم.
مرحله اول (برداشت)
در این مرحله از نقشه‌برداری ساختمان، مهندس نقشه‌بردار با تجهیزات نقشه‌برداری به منطقه مورد نظر می‌رود و اقدام به نقشه‌برداری می‌کند. در این مرحله مهندس نقشه‌بردار به تجهیزاتی مانند ژالن، شاخص (میر)، متر، دوربین نقشه‌برداری (نیو، تئودولیت و …)، تراز و کمک نقشه‌بردار احتیاج دارد.
در مرحله برداشت مشخصات در نقشه‌برداری، مشخصاتی مانند ارتفاع از سطح دریای آزاد، زاویه، طول و عرض جغرافیایی، ارتفاع دوربین و فاصله هر نقطه اندازه‌گیری شده و از ایستگاه نقشه‌برداری، برداشت می‌شود
- نقشه‌بردار ابتدا نقطه‌ای را که اشراف کافی به نقاط مورد نظر برای اندازه‌گیری دارد را انتخاب می‌کند.
- سه پایه دوربین را با استفاده از تراز‌های کروی قرار گرفته بر روی بدنه سه پایه تراز می‌کند و ارتفاع سه پایه را با توجه به قد خود تنظیم می‌کند.
- سپس دوربین را روی سه پایه نصب و به تراز کردن دوربین نیز می‌پردازد.
- ارتفاع دوربین را از سطح زمین به وسیله متر اندازه‌گیری می‌کند.
- کمک نقشه‌بردار با ژالن و شاخص (خط کشی بلند به طول سه تا چهار متر) به نقاط مورد نظر می‌رود و شاخص را تراز می‌کند و پس از تراز کردن، نقشه‌بردار به اصطلاح اقدام به برداشت ارتفاع، زاویه و مختصات جغرافیایی نقطه می‌کند.
- با متر لیزری یا فلزی نیز باید فاصله بین دوربین و شاخص اندازه‌گیری شود.
مرحله دوم (ارائه نتایج)
در مرحله دوم نقشه‌برداری ساختمان با استفاده از مشخصات به دست آمده از مرحله برداشت، مهندس نقشه‌بردار به ترسیم نقشه، مقاطع طولی و عرضی و ارائه مقادیر به دست آمده به صورت جدول و داده‌های رقومی می‌کند و به کارفرما ارائه می‌دهد.
نقشه‌برداری ساختمان در واقع پیش از احداث سازه، حین احداث سازه و پس از آن انجام می‌گیرد. نقشه‌برداری پیش از احداث جزء ملزومات ساختمان‌سازی است و باید انجام شود ولی نقشه‌برداری حین احداث سازه و پس از آن به درخواست کارفرما برای اطمینان از تراز بودن بتن‌ریزی، تراز بودن دیوارها و به طور کلی سازه انجام می‌گیرد.
انواع نقشه برداری
تصور بیشتر افراد از نقشه برداری ایجاد یک نقشه در مقیاس های متفاوت می باشد. اما به واقع این گونه نیست و نقشه برداری در زمینه های مختلف صورت می گیرد.
- برای مثال نقشه برداری زمینی، فتوگرامتری، نقشه برداری ساختمان، ژئودزی و سنجش از دور از جمله فیلدهای نقشه برداری می باشند
تجهیزات نقشه برداری
از آن جایی که نقشه برداری نمونه ای از فعالیت های تخصصی در زمینه ساختمان سازی محسوب می شود، استفاده از تجهیزات خاص برای انجام آن امری مهم و ضروری می باشد.
- از جمله وسایلی که برای انجام این کار مورد استفاده قرار می گیرد، دوربین نقشه برداری، ترازیاب نقشه برداری، جی پی اس نقشه برداری، لیزر اسکنر و پهباد نقشه برداری می باشد.
ترازیاب نقشه برداری
این وسیله نمونه ای از وسایل اپتیکی می باشد که از آن در جهت تعیین اختلاف بین دو یا چند نقطه نسبت به هم و یا نسبت به سطح استفاده می شود. از جمله تجهیزات ترازیابی نقشه برداری می توان به باطری، شارژر و کابل انتقال، سه پایه سنگین، چشمی و لنز اشاره کرد.
انواع دوربین نقشه برداری
دوربین هایی که در نقشه برداری مورد استفاه قرار می گیرند، انواع مختلفی دارند. برای مثال دوربین های نقشه‌برداری تئودولیت و توتال نمونه ای از دوربین هایی هستند که می توان از آن ها در نقشه برداری استفاده کرد.
تئودولیت یا زاویه یاب، دستگاهی است که به شکل دوربین طراحی شده و برای اندازه گیری زوایا مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این دستگاه می توان زوایای افقی و قائم بین دو امتداد را اندازه گیری کرد.
توتال از دیگر نمونه های دوربین می باشد که دارای دو نوع دیجیتال و اپتیکی می باشد. از میان این دو، دوربین اپتیکی از دقت بیش تری برخوردار بوده و دقیق تر می باشد. از جمله تجهیزاتی که برای دوربین های نقشه برداری مناسب می باشد، کارت حافظه، کیف محافظ و سه پایه های مخصوص می باشد.
نقشه برداری با gps
سیستم موقعیت یاب ماهواره ای یکی از ابزار کارآمد در علوم مهندسی می باشد. استفاده از این دستگاه، دقت نقشه برداری را تا اندازه زیادی بالا می برد. هم چنین از دیگر مزایای استفاده از این دستگاه می توان به کاهش مدت زمان نقشه برداری و در نتیجه افزایش بهره وری اشاره کرد. استفاده از این قابلیت در نقشه برداری باعث ایجاد ارتباط از راه دور با مرجع شده و سطح کیفیت کار را افزایش دهد.
در جهت نقشه برداری سواحل و مکان های زیر آب نیز می توان از این وسیله استفاده کرد. ساخت سکوهای نفتی و پل ها نیز با استفاده از این روش صورت می گیرد.
قیمت تجهیزات نقشه برداری
قیمت تجهیزات نقشه برداری بسیار متنوع است. عواملی چون برند شرکت تولید کننده، دقت وسیله ی مورد نظر و کیفیت آن روی قیمت تجهیزات نقشه برداری تاثیر گذارند. بنابراین با در نظر گرفتن سطح تجهیزات مورد نظر و بررسی های لازم ، نوع محصول را انتخاب نموده و سپس آن را خریداری نمایید.
اهمیت دقت در نقشه برداری چیست؟
نقشه برداری روشی است که اندازه گیری و کنترل در آن به صورت کاملا دقیق صورت می گیرد. در کنار سایر روش ها و فعالیت هایی که در ساخت و ساز مورد استفاده قرار می گیرد، نقشه برداری می تواند از بروز بسیاری از اشتباهات در ساختمان سازی جلوگیری به عمل آورد. به طور کلی نظارت بر انجام کار می تواند از هرگونه خطا و متحمل شدن هزینه های اضافی جلوگیری به عمل آورد.
نقشه‌برداری در چه مراحلی از ساختمان سازی موثر است؟
نقشه‌برداری در مراحل مختلفی هم چون مراحل طراحی و مطالعاتی، خاکبرداری و پایدارسازی و اجرای سازه و اسکلت نقش دارد.
انواع نقشه‌برداری کدام اند؟
نقشه‌برداری زمینی، فتوگرامتری، نقشه برداری ساختمان و سنجش از دور از جمله فیلدهای نقشه برداری می باشند.
نقشه‌برداری توسط چه کسی انجام می‌شود؟
رشته مهندسی نقشه برداری که ژئودزی یا ژئوماتیک نیز خوانده می‌شود در دانشگاه در مقطع کارشناسی ارشد تدریس می‌شود. رشته مهندسی نقشه‌برداری یکی از گرایش‌های مهندسی عمران است. فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی نقشه‌برداری، مهندس نقشه‌بردار هستند و کار نقشه‌برداری را انجام می‌دهند. رشته نقشه‌برداری گستره زیادی از نقشه‌برداری ساختمان و اراضی کم تا نقشه‌برداری به وسیله تصاویر ماهواره‌ای و سنجش از دور را شامل می‌شود.
سخن پایانی
نقشه‌برداری ساختمان علمی است که در آن مهندس نقشه بردار اقدام به برداشت اطلاعاتی از زمین و محوطه ساخت و ساز می‌کند و پس از برداشت اطلاعات، اقدام به تهیه نقشه، مقطع طولی و عرضی و ارائه اطلاعات به دست آمده به صورت کمی و کیفی می‌کند. نقشه‌برداری علمی است که بخش کوچکی از آن در صنعت ساختمان مورد استفاده است.
