کروم بندی چیست ؟
شیب بندی و کروم بندی ، کار ظریفی است که باید با دقت انجام شود. شیب بندی بیشتر برای حرکت و هدایت آب به صورتی که امکان تخلیه کافی داشته باشد برای فضاهای خارجی و داخلی مانند محوطهسازی، پیادهروسازی، حیاط سازی، شیب بندی، پشتبام، آب زیرگاه حمام، دستشویی و آشپزخانه به کار میرود. این اصول در آبریزهای بزرگ مانند آبریزهای همگانی، رختشویخانههای شهرداری، مجاری آب و مجاری فاضلابها نیز اهمیت خاصی دارد. درمجموع باید به اصول هدایت و نوع شیب بندی توجه نمود
(کروم بندی در اصل ایجاد نمودن یک سطح تراز برای اجرای هر نوع اندود نظیر گچ و سیمان و ملات در سطوح افقی و قائم می باشد و می تواند به صورت افقی در اجرای سطوح و یا قائم در اجرای نمای دیوارها و یا شیبدار در اجرای شیب بندی بام و کف ها مورد استفاده قرار گیرد.)
تعریف کروم
پس از تمیز و مرطوب سازی سطح دیوار مقداری اندود آسترکاری (مثلا اندود گچ)را به ضخامت حدود ۲ سانتی متر در گوشه پایین دیوار به فاصله تقریبی ۳۰سانتی متر بالاتر از کف توسط ماله پهن و سطح آن را صاف می کنند .به این قطعه گچی کروم می گویند.
درصد شیب :
نحوه حرکت آب باید طوری باشد که از آغاز تا پایان، حرکت و تخلیه آب یا فضولات بدون مانع و سریع انجام شود که این درصد شیب برای هدایت و تخلیه آب کمتر و برای حرکت آب دارای فضولات باید بیشتر باشد. استاندارد شیب برای آب دارای فضولات حدود ۳ درصد و برای هدایت آبهای هرز و مشابه ۲ درصد است که اگر این نکات رعایت شود اشکال فنی و تراکم و گرفتگی در مسیر بیش نخواهد آمد.
اجرای شیب بندی :
حرکت شیب از کناره ها به طرف آبرو است و آب رو به دو صورت تعبیه می شود :
الف) آب رو در وسط پشتبام:
- طول شیب و ارتفاع نقاط مختلف محاسبه میشود.
- وسیله کرم گذاری ارتفاع چهارگوشهی پشتبام مشخص میگردد.
- با ریسمان کشی در بین کرمها عمل شمشهگیری انجام میشود.
- محل آب رو کرمی، مسطح و نازک گرفته میشود.
- بهوسیله ریسمان کشی بین کرمهای کناری و میانی آب رو شمشهگیری برای قسمتهای شیب انجام میشود.
- بخش های به دست آمده بین شمشهها که ((لچکی)) گفته میشود با مصالح موردنظر پر میشود و با شمشه کش کردن سطح بین دو سطح شمشه سطح شیبدار موردنظر به دست میآید.
ب) آبروی ناودانی در گوشه ها:
چنانچه ناودانی در گوشهها یا قسمت میانی و کناری باشد نوع شیب از وسط پشتبام به اطراف خواهد بود که تمامی اصول محاسبه شیب، کروم گیری، شمشهگیری، همان ترتیب که گفته شد انجام میشود.
کروم بندی سرویس:
شیب در سرویس به ویژه در حمام بهطرف کف شوی است و معمولاً محل کف شوی در وسط حمام پیشبینی میشود.
عمل شیب بندی بهوسیلهی کروم گیری و شمشهگیری بهطرف کف شوی صورت میگیرد و همچنین آماده عایقکاری، سپس موزاییک فرش و یا نصب سرامیک میشود. بدیهی است چنانچه محل موردنظر توالت باشد کاسه توالت در محل خود و پایینتر از اطراف نصب شده بهطوریکه پس از فرش کف آب بهراحتی و سریع بهطرف کاسه توالت سرازیر میشود.
کروم بندی چهار طرفه:
- دیوارهای یکنیمه را بهاندازه تقریبی ۲٫۵ * ۲٫۵ متر به ارتفاع یک رج میچینند.
- وسط و مرکز این کار کرومی به ارتفاع ۲٫۵ سانتیمتر گذاشته میشود.
- این کروم به گوشههای کار ریسمان کشیده میشود تا شیب موردنظر به دست میآید.
- در راستای ریسمان شیب دار شمشه گذاشته می شود و با خاک دو نم، سطح شمشه ی شیبدار شمشه گرفته می شود.
- شمشه آهنی یا چوبی از راستای شمشه گرفته می شود. شمشه ها با خاک دو نم پر شده سطح آن بوسیله ی شمشه اهنی یا چوبی شمشه کشی می شود و شیب چهار طرفه بوجود می آید.
هدف از كروم بندى
هدف از كروم بندى تقسيم بندى سطح پشت بام در جهت شیب بام می باشد
در واقع تراز نمودن و تنظیم شیب سطح کار برای هر نوع اندود از جمله کچ یا سیمان است. بنابراین کروم بندی تقریبا در هر مکانی از ساختمان کاربرد خواهد داشت. کروم بندی پشت بام، کروم بندی سقف، کروم بندی سرویس بهداشتی، کروم بندی دیوار و کروم بندی کف از جمله کاربردهای کروم بندی در ساختمان می باشند. شاید در ابتدا اجرای کروم بندی و شیب بندی کمی ساده به نظر برسد، اما در حقیقت یک کار تخصصی و بسیار مهم می باشد که دقت، تجربه و تخصص در انجام آن بسیار حائز اهمیت می باشد. از این رو برای اجرای شیب بندی و کروم بندی نیاز به حضور یک استادکار ماهر و زبده دارید تا این کار را به درستی و کاملا اصولی برایتان انجام دهد.
روش اجرای کروم بندی کف
جهت هدایت نمودن آب در سطوح به سمت آبروها و یا لوله های فاضلاب، نیاز به اجرای شیب بندی آن سطح داریم. این امر در صورتی که بدون دقت کافی انجام شود، امکان دارد مشکلاتی همچون جمع شدن آب در یک قسمت و یا حتی نفوذ آب به بخش های داخلی ساختمان خواهد شد. جهت جلوگیری از این اتفاق، نیاز است عملیات شیب بندی با دقت بالا صورت پذیرد که می توان این دقت اجرایی را بوسیله ایجاد کروم (کروم بندی) بوجود آورد.
روش اجرای کروم بندی و شیب بندی
جهت اجرای کروم بندی ، بخصوص در صورت نیاز به ایجاد کروم با شیب، نیاز است بالاترین نقطه و پایین ترین نقطه (نقطه خروجی آب) را مشخص نماییم. اختلاف تراز این دو نقطه را بدست می آوریم و فاصله طولی بالاترین نقطه (که از این پس به نام نقطه a آن را می نامیم) را با توجه به شیب مورد نیاز، تا پایین ترین نقطه (که از این پس به نام نقطه b آن را می نامیم) اندازه گیری می نماییم.
حال نکته اینجاست که نقطه a باید چقدر بالاتر از نقطه b باشد تا آب به درستی هدایت شود؟
با توجه به شیب مورد نیاز (بطور معمول در پشت بام ۱٫۵% و در آبریزهای دیگر ۱% درنظر گرفته می شود) و فاصله طولی نقاط a تا b، نقطه a را بالاتر درنظر می گیریم. با فرض کروم بندی پشت بام، اگر فاصله طولی نقاط a تا b، برابر ۱۰ متر باشد، به ازای هرمتر فاصله، نقطه a را ۱٫۵ سانتیمتر بالاتر می بریم سپس بوسیله ریسمان کار، نقاط مورد نظر را به یکدیگر متصل می نماییم تا شیب مورد نیاز مشاهده گردد.
با قراردادن شمشه در کنار ریسمان، مسیر مشخص شده را توسط ملات ماسه سیمان و آجر، اجرا می کنیم تا به پایین ترین نقطه برسیم. این عملیات را در نقاط مشابه در کل فضای مورد نظر، تکرار می کنیم تا شیب آن ناحیه به سمت محل خروجی هدایت شود.
لیسهای کردن
لیسهای کردن عبارت است از پخش یک لایه سیمان روی سطوح ملات سیمانی یا بتنی قبل از خشک شدن و کشیدن لیسه یا ماله فلزی روی آن برای رفع خلل و خرج و ترکهای سطحی ناشی از جمع شدگی و ایجاد یک سطح صاف و یک دست.
مراحل کروم بندی روی دیوار
- برای کروم بندی بر روی دیوار باید شاقول را بر سطح دیوار قرارداد تا بتوان ضخامت کروم را برای ریسمان کاری تعیین نمود.
- با توجه به ارتفاع دیوار محلهایی که بایستی کاشی شود که معمولاً ۳ متر هستند، در این صورت کروم با نشانه را در ارتفاع ۸۰/۲ سانتیمتری مانده به سقف انداخته و آن را کروم a مینامیم.
- این نشانه باید حداقل ضخامت را داشته باشد.
- نشانه بعدی را ۳۰ سانتیمتر مانده به کف اجراء نموده و ضامن شاقول را بر کروم a صاف قرار میدهیم به طوری که قسمت برجستگی شاقول مماس بر کروم یا نشانه پایین به نام b قرار گیرد ، اگر زیر شاقولها خالی بود. ملات اضافه نموده تا برابر شاقول قرار گیرد و اگر اضافه بود، با ماله روی آن را کم کم تراشیده تا کاملاً شاقول بر سطح کرم b منطبق شود.
- مراحلی که در بندهای ۲ و ۳ ذکر شد را در ضلع مقابل انجام داده و کرومهای c و d مینامیم.
- در مرحله بعد ریسمانی با میخ بر سطح a و c در طول دیوار کوبیده به طوری که ریسمان منطبق بر سطح c و a باشد در این موقع ریسمان ساخته شده و بوسیله ماله کرومهایی به فاصله ۹۰ سانتیمتر یا کمتر اجراء و دقت مینمایید که کاملاً مماس با ریسمان باشد آن گاه طول دیوار رابه همین ترتیب کروم بندی مینمایید.
- در این مرحله ریسمانی بر سطح کرم b و d میبندید و مطابق کرومهای بالایی اجرا میکنید.
کاربردها
کروم بندی در کارهایی نظیر اجرای گچ و خاک و انواع رویههای سیمانی بصورت قائم و در اجرای کفسازی بام و پارکینگها و زیر زمینها بصورت شیبدار و در اجرای رویه کف واحدها و محوطهها از انواع مصالح نظیر سنگ و موزاییک و غیره بصورت افقی اجرا می شود و قابل پرداخت است.
موارد دیگر در هر جایی که با توجه به نوع کار ضرورت اجرا داشته باشد یا دستوری برای اجرای آن باشد قابل اجرا و پرداخت است.
مثلاً لیسهای کردن در مرحله آخر اجرای جداول و انهار بتنی در کف آنها اجرا میشود. یا مثلاً مضرس نمودن در محل قطع بتن ریزی یا روی رمپهای بتنی یا کفهای بتنی که محل تردد افراد است میتواند استفاده شود
بعد از اینکه کروم بندی بصورت شیبدار اجرا گردید، کافی است فضای مابین کروم ها بوسیله مصالح سبک، مانند فوم بتن و یا پوکه پر شود و روی آن بصورت کامل، سطحی صاف را ایجاد نماییم تا عملیات عایق (مصالحی مانند ایزوگام یا قیر گونی) روی آن اجرا گردد.
کروم بندی عمودی و نقطه ای :
کروم بندی بطور کلی جهت مشخص نمودن میزان مصالح مورد نیاز، برای اندود نمودن یک سطح اجرا می گردد و در حقیقت شاخصی برای آن می باشد. از این رو نه تنها این امر را برای شیب بندی بلکه بصورت عمودی و یا حتی نقطه ای نیز اجرا می کنند.
جهت واضح بودن روش اجرای کروم بندی عمودی و نقطه ای، آن را با یک مثال بیان می نماییم.
فرض کنید، می خواهیم سطح یک دیوار را بوسیله گچ پوشش دهیم. اگر سطح این گچ دارای پستی و بلندی باشد، قطعا ظاهر زیبایی نخواهد داشت. در نتیجه برای جلوگیری از ایجاد پستی و بلندی و همچنین، عمود (شاقول) اجرا شدن آن ابتدا باید دیوار را کروم بندی نماییم.
ابتدا، شاقول و یا شمشه ای را به همراه تراز روی دیوار قرار می دهیم تا در صورت وجود ناشاقولی و یا کجی ، پیچیدگی روی دیوار آن را مشاهده نماییم.
سپس مقداری گچ را بصورت نقطه ای در بالای دیوار (حدود ۵۰ سانتیمتر پایین تر از سقف) با حداقل ضخامت ممکن جهت گچ کاری (بیرون ترین نقطه دیوار) قرار می دهیم. شمشه آلومینیومی را به همراه تراز بصورت کاملا عمودی (شاقول) روی کروم نقطه ای بالا قرار میدهیم و در پایین دیوار پشت شمشه را بوسیله گچ پر می کنیم.
دو نقطه ایجاد شده، در حقیقت کروم های نقطه ای ما خواهند بود. کافی است فاصله مابین این دو را بوسیله گچ و بصورت کاملا عمودی پر نماییم تا کروم عمودی را نیز ساخته باشیم. همین روال را با فاصله ۱ الی ۲ متری از هم روی دیوار تا انتها تکرار می کنیم تا سطح بصورت کامل کروم بندی شود. اینک می توان فضای میان کروم ها را بوسیله گچ پر کرد تا دیوار بصورت کامل گچ کاری شده باشد.
شیب بندی و کروم بندی چه فوایدی دارد؟
کروم بندی به منظور تراز نمودن سطح کار برای اندود سیمان و یا گچ مورد استفاده قرار می گیرد. تقسیم بندی سطوح در جهت شیب به منظور کنترل مسیر آبروها و همچنین مشخص شدن میزان مصالح مورد نیاز بری اندودهای دیوار، سقف و کف از دیگر فواید کروم بندی و شیب بندی به حساب می آیند. توجه داشته باشید که کروم بندی در واقع کمک می کند که کف سازی به درستی و با دقت بالا انجام شود و در نهایت مشکلاتی مثل جمع شدن آب در یک نقطه به وجود نیاید.
شیب بندی و کروم بندی یکی از مراحل مهم در هنگام اجرای سازه ساختمان می باشد. در واقع کروم بندی را می توان یکی از پیش نیازهای اجرای کف سازی ساختمان دانست. به این معنی که فرقی نمی کند کف سازی با چه روشی انجام گیرد، کف سازی با فوم بتن یا پوکه، در هر صورت پیش از شروع کف سازی نیاز به اجرای کروم بندی به منظور تراز نمودن کف می باشد. کروم بندی نه تنها در کف سازی، بلکه در دیوار و پشت بام نیز ضروری است. کروم بندی نقطه ای، کروم بندی پنجره ای و کروم بندی شبکه ای از جمله انواع روش های کروم بندی هستند که در بام، دیوار و کف ساختمان مورد استفاده قرار می گیرند.